سنتور از سازهایی است که کوک کردن آن نسبت به سایر سازها سخت تر و زمان بر تر است و از دغدغه های هنرجویان و نوازندگان سنتور است. زیاد بودن سیم های سنتور نیاز به صرف زمان و دقت برای کوک کردن دارند. زمانی که نوازنده اصول کوک کردن را بداند با سرعت بیشتری می تواند ساز را کوک کند. برای نواختن در دستگاه های مختلف نیز باید کوک سنتور را تغییر داد بنابرین اهمیت و نیاز به کوک کردن در سنتور بیشتر است. در این مطلب کوک های سنتور را معرفی می کنیم و روش اصولی کوک کردن سنتور و تنظیم خرک را به صورت کامل آموزش می دهیم.
سیم های سنتور از یک طرف به بخش سیم گیر و از یک طرف به گوشی ها بسته می شود که در دو طرف ساز قرار گرفته اند. سیم ها از روی خرک عبور می کنند و جای آنها بر روی سنتور مشخص می شود. روی هر خرک 4 سیم قرار می گیرد و کوک این چهار سیم دقیقا یکی است. برای معرفی کوک سنتور از خرک ها استفاده می شود و هر خرک را با یک نت نام گذاری می کنند و کوک هر کدام از خرک ها در دستگاه های مختلف می تواند تغییر کند. قبل از تغییر کوک سیم ها، باید جایگاه هر خرک درست باشد تا سیم روی نت صحیح خود کوک شود. پرکاربرترین کوک سنتور کوک شور سل می باشد که هنرجویان مبتدی با این کوک شروع به نوازندگی می کنند.
برای آشنایی بیشتر با ساز سنتور به مقاله اجزای سنتور مراجعه کنید.
برای نوازندگی در دستگاه های مختلف باید کوک ساز را مطابق با آن دستگاه تنظیم کرد کوک شور به عنوان کوک دستگاه مادر شناخته می شود و با این کوک می توان آوازهای ابوعطا، دشتی، بیات ترک و افشاری را نیز نواخت. در ادامه به معرفی کوک های رایج برای نوازندگی در دستگاه های مختف سنتور می پردازیم. در معرفی کوک نام نت هر خرک را معرفی می کنیم که این نت در سیم های زرد و سفید و پشت خرک ممکن است متفاوت باشند و شمارش خرک ها از پایین به بالا است.
برای مشاهده دوره آموزش سنتور کالج موزیک به صفحه آموزش سنتور مراجعه کنید.
خرک اول: نت می کرن در سیم های زرد و سفید و پشت خرک
خرک دوم: نت فا برای تمام سیم ها
خرک سوم: نت سل برای تمام سیم ها
خرک چهارم: نت لا کرن برای سیم های زرد و سفید و لا بمل سیم پشت خرک
خرک پنجم:سی بمل برای تمام سیم ها
خرک ششم: نت دو برای همه سیم ها
خرک هفتم: نت ر بکار برای سیم های سفید و پشت خرک و سیم زرد ر کرن
خرک هشتم: نت می بمل برای همه سیم ها
خرک نهم: نت فا برای همه سیم ها
در این قسمت به صورت گام به گام کوک کردن سنتور را آموزش می دهیم تا همه هنرجویان بتوانند به راحتی ساز خود را کوک کنند. برای کوک کردن سنتور نیاز به یه یک تیونر دارید که می تواند دستگاه تیونر و یا اپلیکیشن تیونر بر روی موبایل باشد. یک آچار کوک نیز برای چرخاندن و کوک کردن گوشی نیاز است که در هنگام خرید سنتور آن را تهیه می کنید. برای راهنمایی بیشتر در زمینه خرید سنتور به صفحه راهنمای خرید سنتور مراجعه کنید.
تیونر یک دستگاه است که در فرکانس های مختلف نت سیم های ساز را نشان می دهد. می توانید از دستگاه تیونر و یا اپلیکیشن موبایل آن استفاده کنید. پس از روشن کردن تیونر فرکانس دستگاه را باید مشخص کنید. فرکانس استاندارد برای کوک کردن 440 هرتز است که دستگاه به صورت پیش فرض روی همین فرکانس قرار دارد. برخی از نوازندگان نیز از فرکانس های بالاتر و یا پایین تر برای کوک کردن استفاده می کنند.
آچار کوک یک وسیله قلزی برای کوک کردن سنتور است که در یک بخش آچار یک سوراخ برای قرار گرفتن گوشی های سنتور وجود دارد. آچار کوک باید روی گوشی سنتور تنظیم شود به طوری که گوشی در آن قرار گیرد و بتوان گوشی را با استفاده از آچار چرخاند.
سیم های پشت خرک که سیم های سفید هستند با تنظیم خرک کوک می شوند. خرک را به آرامی در جهت افقی حرکت دهید تا نت آن ها تنظیم شود. این کار را بسیار آرام انجام بدهید چون با تغییرات جزئی کوک سیم پشت خرک تغییر می کند.
معمولا خرک هایی که نت سیم پشت خرک آن ها با سیم سفید متفاوت باشد نیاز به جابه جایی دارند به عنوان مثال در کوک شور خرک چهارم را کمی به سمت راست بکشید.
با یکبار تنظیم خرک دیگر نیازی به تنظیم مجدد ندارید مگر اینکه بخواهید در دستگاه های دیگر ساز خود را کوک کنید.
برای سایر خرک ها و سیم ها نیز طبق همین مراحل عمل کنید و ساز را در دستگاه مود نظر خود کوک کنید.
سلام. همه نیونر ها یک بخش برای تنظیم فرکانس دارن که معمولا با فلش های بالا و پایین روی تیونر تنظیم میشن. برای اپ های تیونر موبایل هم به صورت دستی می تونید روی 440 تنظیم کنید و اگه تنظیم نمشه تیونر رو ری استارت و یا مجدد نصب کنید.
سلام چطور فرکانس نت را تنظیم کنم؟ چون تو. تیونر همه فرکانسها را بالای 500نشون میده.
سلام. سیم، خرک و بخش های سیم گر رو لطفا چک کنید ممکنه مشکل از اونا باشه. یا اینکه شما نت رو یک اکتاو پایین تر یا بالاتر از کوک ساز گرفتین که باعث شده صدا دهی مشکل دار بشه برای مشخص شدن اکتاو یه عدد کنار نت روی تیونر قرار میگیره که برای سیم های سفید باید 4 باشه و سیم های زرد 3 باشه تا صحیح کوک بشه. با احترام و درود.
سلام من برای کوک سنتور تیونر را روی ۴۴۰گذاشتم و کوک کردم ولی الان اون نکته که کوک کردم زار میزنه برای چی هست؟؟؟
درود بر شما. یه سری دوره های تئوری موسیقی و تکمیلی رو بگذرونید پیشرفت خیلی بهتری می کنید.
با سلام وعرضه ادب اینجانب حدوده سی سال است که موسیقی را خود جوش و بدونه استاد به طوره نیمه نت یا گوشی کار میکنم و احتیاج به کمک در راهه بیشتر اموختنه ان هستم سازه سنتور و کمانچه و ویلن و ضرب و کیبرد را فرا گرفتهام اما خواهانه فرا گیریه بیشترم باتشکره فراوان از شما عزیزان